آلودگی نوری

وجود یک سیستم روشنایی داخلی یا خارجی با طراحی مناسب نه تنها از لحاظ مصرف انرژی می-تواند اثرات مثبتی داشته باشد، بلکه مزایای بسیار مهمی نظیر امنیت عمومی، کاهش امکان جنایت، ایجاد آسایش جسمی و روانی، و بطور کلی ایجاد حس خوب در جامعه را بهمراه خواهد داشت. بالعکس، پدیده «آلودگی نوری»  می تواند برخلاف آن عمل نماید. بطور کلی آلودگی نوری به نور اضافی یا مزاحمی گفته می شود که توسط انسان بوجود آمده باشد و به بیان دیگر، نور اضافی یا مزاحمی که بدلیل طراحی یا اجرای بد یک سیستم روشنایی و ایجاد نوری فراتر از حد انتظار روشنایی بوجود آمده باشد. ازآنجائیکه این پدیده دارای اثرات منفی بسیاری شامل اثرات زیست محیطی بر جانوران و گیاهان و بطور کلی اکوسیستم حیات وحش، تاثیر بر ستاره شناسی، تلفات انرژی، ایجاد یا تشدید بیماریها، مبهم بودن ستارگان در آسمان شب و … می باشد، مطالعه و بررسی آن – همانطور که در سایر کشورهای توسعه یافته نیز چنین پنداشته شده – دارای اهمیت فراوان بوده و مقابله با آن می تواند تبعات مثبت فراوانی در پی داشته باشد.
در این راستا، سازمان بهره وری انرژی ایران (سابا) طی قراردادی تحت عنوان انجام مطالعات درخصوص آلودگی نوری را واگذار نموده است. مدیر پروژه آقای مهندس محمد علی عباسی ورده بوده است. در این پروژه تلاش شده تا با بررسی دقیق و موشکافانه پدیده آلودگی نوری، بتوان راهکارهایی برای مقابله با آن که علاوه بر تبعات منفی محیطی، از مصادیق بارز تلفات انرژی نیز می باشد ارائه نمود.

انجام بررسی های موارد و مصادیق آلودگی نوری
تعاریف و مفاهیم آلودگی نوری:
نور اضافی یا بد جهت که توسط سیستمهای روشنایی معابر، خانه ها و شهرها، سیستمهای روشنایی تبلیغاتی، نورپردازی ساختمانها، نورافکنهای رو به آسمان و … ایجاد می گردد نه تنها بر حیات وحش، ایجاد توهمات، مشکلات خواب و ستاره شناسی آماتور و حرفه ای تاثیرگذار است، بلکه موجب اتلاف مقدار بسیار زیادی انرژی نیز می شود. بدین جهت با توجه به مصادیق فاوان آلودگی نوری، تعاریف مختلفی برای آن وجود دارد. با این وجود توصیف آلودگی نوری بعنوان “یکی از خطرات در حال رشد برای نورطبیعی” اهمیت فراوان مقابله با این پدیده را نشان می دهد، مشکلی که به شکل “بشر درحال بسته بندی شدن در هاله ای از نور است” مطرح گردیده است. بدین ترتیب آلودگی نوری شامل طیف وسیعی از پدیده های روشنایی اضافی یا مزاحم ناشی از طراحی بد سیستم روشنایی می باشد که پدیده هایی نظیر خیرگی ، گنبد نوری (تابش آسمان – خیرگی آسمان) ، تجاوز نور  و … را در بر می گیرد. بعنوان مثال، امروزه حدود 40 درصد از مردم امریکا و 20 درصد از جمعیت اروپا بدلیل عدم امکان تطابق دید در شب، قادر به دیدن ستارگان و حدود 50 درصد از جمعیت اروپا با چشم غیرمسلح قادر به دیدن کهکشان راه شیری نیستند.
بطور کلی آلودگی نوری به نوری گفته می شود که دارای تلفات باشد، آسیب رسان باشد و یا از دید انسان، مزاحم تلقی گردد. این آلودگی که بعنوان یکی از اثرات پیشرفت تکنوژیکی بشر تلقی می شود نیز همانند انواع دیگر آلودگیها نظیر آلودگی صوتی، آلودگی هوا، آب و خاک بوده و می تواند خسارات سنگینی را بهمراه داشته باشد. عوامل اصلی ایجاد آلودگی نوری شامل منابعی نظیر روشنایی داخلی و خارجی ساختمانها، تبلیغات، مراکز تجاری، ادارات، کارخانجات، روشنایی معابر، نورافکنهای زمینهای ورزشی و … می گردد. بر روی کره خاکی، آلودگی نوری شدید در مناطق صنعتی و پرجمعیت ایالات متحده امریکا، اروپا و ژاپن بوضوح دیده می شود. با این وجود، در سایر مناطق نیز مقدار کمی نور می-تواند موجب بروز مشکلاتی گردد. بعنوان مثال، چنانچه چراغی که برای روشنایی معابر مورد استفاده قرار گرفته است، مقدار بسیار کم 2/0 تا 2/2 درصد از شار نوری خود را به سمت آسمان هدایت کند، می تواند موجب افزایش نورهای پراکنده محیط بمیزان 20 تا 200 درصد گردد که تا شعاع 20 کیلومتری مرکز آلودگی، محیط را تحت تاثیر قرار می دهد. بدین ترتیب چنانچه محدوده مجاز سیستمهای روشنایی معابر برای ایجاد نورهای پراکنده بین 5 تا 10 درصد باشد، کلیه چراغهای با نور پراکنده بیش از این مقدار بایستی تعویض گردند. در کنار این موارد،  درصورت وجود نور اضافی یا بد جهت در سیستمهای روشنایی معابر، انعکاس آن از سطوح معبر و خارج از معبر – که به اشتباه روشن شده اند –  نیز بسته به ویژگیهای سطح منعکس کننده  نور، می تواند مقادیر فوق را به میزان 60 تا 110 درصد دیگر افزایش دهد. این امر به تنهایی بیانگر اهمیت طراحی و اجرای صحیح سیستم روشنایی در معابر و لزوم وجود دستورالعملهای اجرایی گام به گام برای آموزش نحوه طراحی صحیح این سیستمها توسط مهندسان روشنایی است.

انواع آلودگی نوری
تقسیم بندی اولیه:
از دیدگاهی اولیه و بسیار کلی، می توان آلودگی نوری را به دو بخش تقسیم نمود:
1. آلودگی نوری مربوط به ستاره شناسی (Astronomical Light Pollution) :
2. آلودگی نوری مربوط به محیط زیست  (Ecological Light Pollution):

تقسیم بندی دقیق و جزئی:
انواع آلودگی نوری در تقسیم بندی دقیق تر به ترتیب زیر می باشد.
۱- خیرگی: ناتوانی چشم انسان در تطابق با تفاوت زیاد . بخشهای تاریک و روشن محدوده دید منجر به بروز پدیده خیرگی می شود. خیرگی ناراحت کننده (Discomfort Glare): بصورت مستقیم دارای خطر نبوده و تنها موجب آزار و ناراحتی چشم انسان می شود. با این وجود قرار داشتن در معرض آن برای مدت طولانی می تواند موجب آسیبهای جبران ناپذیر بر دید انسان گردد.

خیرگی در محدوده افق شهر
2- گنبد نوری: آلودگی نوری برای ساکنین حومه شهرهای بزرگ معمولا بصورت گنبد نوری این شهرها در محدوده افق شهر دیده می شود تاجائیکه گنبد نوری گاهی تا محدوده 200 کیلومتری شهر نیز مشاهده می شود بصورتی که معمولا ارتفاعات بالاتر آسمان در محدوده افق شهر روشن تر از ارتفاعات پایین دیده می شود.

گنبد نوری فضای یک شهر ناشی از آلودگی نوری
گنبد نوری ترکیبی از دو پدیده است:
•    تشعشع محل (Site Aura): همانند درخشندگی آسمان است با این تفاوت که از نور غیرمستقیم انعکاس یافته از سطح زمین ناشی می شود.
3.    اضافه روشنایی (Over Illumination) : به معنای استفاده بیش از حد از روشنایی است که منجر به ایجاد هزینه های بسیار زیادی می شود و معمولا از دیدگاه صرفه جویی انرژی مورد بررسی قرار می گیرد. مباحث مربوط به اضافه روشنایی معمولا در بخش روشنایی معابر مورد مباحثه قرار می گیرد، با این وجود هر نورمصنوعی که در محلی داخل یا خارج از ساختمان وجود داشته باشد که نیازی به حضور آن نباشد، در مبحث اضافه روشنایی قرار می گیرد.
4.    تجاوز نور: عبور نور به محدوده ای خارج از محدوده مورد نظر روشنایی را تجاوز نور می نامند مانند روشن شدن حیاط یا داخل ساختمان بدلیل نور خیابان یا نوریمزاحم از ساختمانهای مجاور.
5.    سوسو زدن (Flicker): روشن و خاموش شدن متناوب نور که معمولا بصورت تعمدی بمنظور تبلیغات یا جلب توجه بکار می رود، می تواند موجب آزار گشته و مانند خیرگی موجب کاهش دید، ناراحتی و اضطراب شود. این پدیده بسته به شدت، رنگ و فرکانس خاموش و روشن شدن، باعث افزایش حملات عصبی و سردرد در اشخاص مبتلا به بیماریهایی نظیر میگرن می شود.
6.    ناهنجاری نوری (Clutter)  : عبارت است از گروه بزرگی از منابع نور که می توانند موجب سردرگمی و پرت شدن حواس از هدف شده و موجب تصادف و خسارت گردد. ناهنجاری بویژه در معابر و جاده ها دیده شده و می تواند ناشی از نصب نامناسب تجهیزات سیستم روشنایی معبر و یا نور شدید تبلیغات محیط اطراف باشد.
7.    حضور نور (Light Presence) : عبارتست از دیده شدن نور ساطع شده از یک منبع روشنایی یا نور منعکس شده از سطحی نظیر یک ساختمان در منطقه ای خارج از محدوده آن. این پدیده تنها در برخی موارد باعث ناراحتی می شود ولی هیچگاه به محدوده آسیب  رسانی وارد نمی شود.

تقسیم بندی از دیدگاه اقتصاد و توسعه:
از دیدگاه اقتصادی و توسعه، آلودگی نوری به سه دسته تقسیم می شود:
1. آلودگی نوری محلی (Local Light Pollution)  : شامل مشکلات کوچک نظیر ورود نور خیابان به داخل منازل از طریق پنجره و … می باشد.
2. آلودگی نوری منطقه ای (Regional Light Pollution): مشکلات در حد اندازه و اهمیت متوسط نظیر روشنایی آسمان شب در سطح یک کلانشهر و … را در بر می گیرد.
3. آلودگی نوری سراسری (Global Ligh Pollution) : شامل مشکلات اساسی و بزرگ نظیر مسائل زیست محیطی، مهاجرت پرندگان در سراسر کره خاکی و … است.

عوامل ایجاد آلودگی نوری:
با توجه به شناخت آلودگی نوری می توان عوامل و مصادیق اصلی آلودگی نوری را به شرح زیر بررسی نمود:
1- طراحی نادرست روشنایی:
عدم طراحی صحیح روشنایی را بر اساس نوع محل مورد نظر برای نورپردازی، می¬توان در دو بخش روشنایی معابر و روشنایی ساختمان ها (داخلی و خارجی) مورد بررسی قرارداد:
1. روشنایی معابر
2. روشنایی داخلی و نمای ساختمان ها
2.    تجهیزات، اجرا و نگهداری نامناسب سیستم  روشنایی:
3.    تابلوهای تبلیغاتی:
4.    نورپردازی پارکی و زینتی:
5.    سایر عوامل:
•    نور آتش:
• پنجره های بدون حفاظ نور:
• نور وسایل نقلیه:
• تله های نوری:

انجام اندازه‌گیری‌های میدانی بر روی موارد آلودگی نوری
1- انجام اندازه گیری‌های میدانی
آلودگی نوری به نور اضافی یا مزاحمی گفته می‌شود که توسط انسان بوجود آمده باشد و به بیان دیگر، نور اضافی یا مزاحمی که بدلیل طراحی یا اجرای بد یک سیستمروشنایی و ایجاد نوری فراتر از حد انتظار روشنایی بوجود آمده باشد. ازآنجائی که این پدیده دارای اثرات منفی بسیاری شامل اثرات زیست محیطی بر جانوران و گیاهان و بطور کلی اکوسیستم حیات وحش، تاثیر بر ستاره شناسی، تلفات انرژی، ایجاد یا تشدید بیماریها، مبهم بودن ستارگان در آسمان شب و … است، مطالعه و بررسی آن دارای اهمیت فراوان بوده و مقابله با آن می‌تواند اثرات مثبت فراوانی در پی داشته باشد.
در راستای مبارزه با آلودگی نوری، شناخت مصادیق آلودگی نوری و میزان تأثیرگذاری عوامل آن اهمیت خواهد داشت. بدین ترتیب در این فصل نیز نسبت به اندازه‌گیری میدانی روشنایی اقدام شده است.

بررسی اجمالی اندازه‌گیری‌ها (از 20 مورد به 2 مورد اشاره شده است)
اندازه‌گیری شماره 1:
با توجه به وجود پارک‌ها و فضای سبز در نقاط مختلف شهرهای بزرگ و گسترش روشن نمودن کلیه فضاهای آن به منظور ایجاد امنیت و آسایش برای مردم، این گروه ازروشنایی دارای سهم قابل توجه در آلودگی نوری می‌باشند. به عنوان نمونه پارک کوچک مشخص شده در شکل به طور کامل روشن شده و از منابع نوری آن و ناحیه‌های مجاور درخشندگی در حدود 4 کاندلابر متر مربع به فضا ساتع می‌شود. این مقدار در مقایسه با درخشدگی ساتع شده از سطح آسفالت معابر در حدود 4 برابر بیشتر است، اگرچه سطح روشن بودن آن به وسعت معابر نیست.

اندازه‌گیری شماره 2:
میزان اندازه‌گیری شده درخشندگی در معبر مورد نظر در حدود 5/0 کاندلا بر متر مربع است. البته بر اساس استاندارد روشنایی معابر حدود مجاز معبر مذکور حداقل 9/0 است که این میزان به پارامترهای دیگری نظیر محل قرارگیری ناظر، نقاط محاسباتی، ضریب انعکاس سطح آسفالت و … بستگی دارد و مسلماً این شرایط در اندازه‌گیری فوق صدق نمی‌کند. ولی نکته اینجاست که در این مطالعه هدف کنترل و بازرسی مناسب بودن روشنایی معبر نبوده و انعکاس نور از سطح آسفالت به سمت آسمان و زوایای بالای 90 درجه مورد بررسی قرارگرفته است. نکته حائز اهمیت این است که معابر شهری به دلیل اینکه سطح بسیار بزرگی از مساحت شهری را به خود اختصاص می‌دهد، در صورت داشتن سطح روشنایی غیر ضروری تأثیر بسیار مهمی در افزایش آلودگی نوری شهرها خواهند داشت. هر چند وجود یک سطح حداقلی از نوراجتناب ناپذیر است.

نتیجه‌ گیری
به طور خلاصه مهمترین پارامتر در آلودگی نوری شهرها چراغ‌های خیابانی با حباب پریزماتیک و غیر تخت می‌باشد که به دلیلی تعداد بسیار زیاد آن در معابر بیشترین تأثر را دارد.
از موارد مهم دیگر لامپ‌های آویزان و تابلوهای سردر واحدهای تجاری می‌باشد که این مورد نیز به دلیل تعداد بسیار زیاد انها در سطح شهر مطرح می‌باشد.
از نکات دیگر با توجه به روند رو به رشد نورپردازی ابنیه در شهرها این موضوع نیز در سالهای آینده جزء موارد تأثیر گذار در افزایش آلودگی نوری خواهد بود.

مطالعه راهکارهای اجرایی مقابله با آلودگی نوری در سایر کشورهای جهان
اولین مطالعات علمی در جهان در مورد مبحث آلودگی نوری در حدود 35 سال پیش در زمینه افزایش روشنایی آسمان شب و دیده نشدن ستارگان به وسیله ستاره شناسان صورت گرفت. چرا که پیش از محسوس بودن این افزایش روشنایی برای سایر افراد، تجهیزات دقیق علم نجوم متوجه چنین شرایطی شده بودند. کشورهایی مانند ایتالیا، جمهوری چک و امریکا از پیشتازان مطالعات و قانون گذاری در مورد آلودگی نوری می¬باشند. اما جالب است بدانید قبل از ستاره شناسان، شعرا و نویسندگان به مبحث آلودگی نوری و اختلال در دید آسمان شب از دیدگاه خود اشاره داشته¬اند. در بسیاری از مقالات و سمینارهای داخلی شاعر خوش ذوق و پر آوازه ایران، سهراب سپهری به عنوان اولین کسی که به مبحث آلوگی نوری اشاره کرده معرفی شده است. سهراب سپهری در 46 سال پیش در قطعه شعر صدای پای آب به جمله ” قتل مهتاب به فرمان نئون” اشاره می کند.
اولین گردهمایی بین لمللی در خصوص آلودگی نوری در سال 1995 میلادی در ایتالیا با موضوع “آلودگی نوری، ابعاد و احتمال وقوع” برگزار شد و به فاصله کمتر از دو سال قانون محلی مربوط به همان کشور به تصویب رسید و این قانون الگوی سایر کشورها در این زمینه قلمداد شد.
در تصاویر ماهواره ای که از سطح زمین گرفته می شود، شاهد آن هستیم که با گذشت سالها میزان نوری که در سطح زمین دیده می شود، در حال افزایش می باشد. این امر نشان دهنده این است که کل جهان بدون توجه به اثرات مخرب نور زیاد در حال افزایش نورهای مصنوعی و آلودگی نوری می باشد. در ادامه عکس ها ماهواره ای از سطح زمین که یکی در سال 2000 و دیگری در سال 2007 در یک زمان مشخص از سطح زمین گرفته شده است.

در شکل زیر، عکس ماهواره ای اروپا در سال 1998 (سمت چپ) و پیشبینی آن در سال 2025 (سمت راست) در صورت ادامه رون افزایش آلودگی نوری آورده شده است.

عکس ماهواره ای اروپا
به طور کلی آسمان شب به سه رده تاریک، حاشیه و فاجعه تقسیم بندی می شود که کشورهای مختلف با توجه به این تقسیم بندی و جهت کاهش و یا عدم افزایش آلودگی نوری اقدام به تدوین و اجرای قوانینی نموده اند.
اولین مطالعات و بررسی ها در مورد الودگی نوری در حدود 35 سال پیش در زمینه افزایش روشنایی آسمان شب توسط منجمان انجام پذیرفت. در آن زمان تجهیزات دقیق علم نجوم متوجه شرایط بحرانی آسمان شب شده بود. همکنون جنبشها و نهضتهاي متعددي در دنيا عليه آلودگي نوري و بالابردن آگاهي مردم و مسئولين نسبت به مضرات آن، به راه افتاده است. نمونة آن سازمان IDA يا International Dark-Sky” “Association يا ″انجمن بين الملليآسمان تاريك″ در آمريكاست كه در 70 كشور جهان عضو دارد و اعضاي آن براي برگرداندن آسمان پرستاره به شهرها تلاش مي‌كنند.
قوانین مربوط به جلوگیری از آلودگی نوری در بسیاری از کشور ها اروپایی و امریکا تدوین شده است و لازم الاجرا می باشد. برخی از کشورهای اروپایی که در این زمینه پیش قدم شده به شرح زیر می باشند:
1- ایتالیا
2- جمهوری چک
3- اسلونی
4- انگلستان
5- شیلی
6- اسپانیا
7- فنلاند
8- استرالیا
9- نیوزیلند و …
همچنین در بسیاری از ایالتهای ایالات متحده امریکا قوانینی در این خصوص وضع شده است. اسامی این ایالتها به شرح زیر می باشد:
1-آریزونا
2-آرکانزاس
3-کالیفرنیا
4-کلورادو
5-کانکتیکات
6-دلاور
7-هاوایی
8-ماین
9-میشیگان
10- مینسوتا
11- مونتانا
12- نیومکزیکو
13- تگزاس
14- ورمونت
15-ویرجینیا
16-ویسکانزین
17-ویومینگ
همچنین در برخی از كشورهاي توسعه يافته قوانین دیگری که ارتباط غیر مستقیم با این پدیده دارد، تدوین شده است. در بسیاری از کشورها مغازه ها تا ديروقت شب باز نيستند تا با آلودگي صوتي و نوري خود مزاحم آرامش واستراحت مردم شوند. مثلآ در آلمان همه مغازه ها موظف به تعطيلي در ساعت 8 شب هستند تا همانطور كه قوانين طبيعت مي گويند، روز براي كار و فعاليت وشب براي استراحت، آرامش و تفريح باشد.

انجمن بین المللی آسمان تاریک (“IDA”International Dark-sky Association)
از جمله گسترده ترین تشکلهای مبارزه با آلودگی نوری در جهان می توان به انجمن بین المللی آسمان تاریک (IDA) اشاره کرد. این انجمن طی نشستهای سالانه خود به بررسی وضعیت موجود و فعالیتهای انجام شده در سراسر جهان در جهت کنترل آلودگی نوری می¬پردازد و فعالیتهای فرهنگی و تبلیغی وسیعی چه از طریق اینترنت و چه از طریق همکاری با سازمانهای شناخته شده بین المللی نظیر یونسکو انجام می¬دهد.
این انجمن در سال 1988 توسط دکتر دیوید کراوفورد (Dr. David L. Crawford) و دکتر تیم هانتر (Dr. Tim Hunter) برای معرفی مشکل آلودگی نوری تاسیس شد. این سازمان غیر انتفاعی به منظور اهداف آموزشی و علمی در ایالات متحده امریکا آغاز به کار نمود. آیین نامه های این انجمن در سال 1989 تدوین و در همان سال و سالهای 1990، 2005 و 2006 مورد بازنگری قرار گرفت. این انجمن در طول 20 سال تعداد اعضای خود را از دو عضو به 11000 عضو در سطح جهان رسانده است. این انجمن همکنون به غیر از دفاتر متعددی که در ایالات متحده امریکا دارد، نمایندگیهای مشابهی در کشورهای بلژیک، آلمان، فرانسه، هلند، انگلستان، ترکیه، لهستان و کانادا ایجاد نموده است.
نجمن بین المللی آسمان تاریک با هدف حفظ تاریکی آسمان از روشنایی مصنوعی بیرونی در ساعات شب تشکیل شده است. این هدف چشم اندازهای زیر را ایجاد نموده است:
1- ارتقای محیط زیست در شب و کاهش آلودگی نوری که منجر به موارد زیر می شود:
– صرفه جویی انرژی و ایجاد منافع اقتصادی
– زیبایی ساعات شب و افزایش کیفیت زندگی
– حفاظت از اکوسیستم و زندگی جانداران
– ایجاد حاشیه امن علمی برای علومی نظیر نجوم
– نگهداری از بقایای تاریخی و باستانی و پاسداری از هنر
– افزایش دید شب و امنیت در شب از طریق کاهش خیرگی
– حفاظت از سلامتی انسانها
2- افزایش آگاهی عمومی درخصوص آلودگی نوری و راه حلهای آن
3- همکاری با سایر سازمانهای ذیربط و آموزش آنها در خصوص روشنایی بیرونی
4- ارتقای قوانین، سیاستها، تحقیقات و تدوین استانداردها در یک روال علمی و حرفه ای مشخص
5- یافتن راه حلهای علمی برای کاهش آلودگی نوری شامل:
– کاهش روشنایی شب (کل میزان لومن استفاده شده) از طریق
• کاهش تراکم نور (لومن بر واحد سطح)
• اجبار به خاموشی
• کنترل خودکار شدت نور (از طریق روشن و خاموش کردن و سنسورهای روشنایی)
• کدهای انرژی
– حفاظت و راهنمایی
– مطالعه طیف پخش نور چراغها
برای رسیدن به اهداف و چشم اندازهای فوق این انجمن با انجمنها، ستاره شناسان، جانور شناسان، گیاه-شناسان و متخصصان روشنایی از طریق سیاستهای تشویقی همکاری می نماید.

پیشنهاداتی جهت مبارزه با آلودگی نوری در کشور
1- کاهش آلودگی نوری بر اساس تجربیات سایر کشورهای جهان
مطالعه تجربیات سایر کشورهای جهان در زمینه کاهش آلودگی نوری که در فصل ششم انجام پذیرفت، نشان می دهد که کشورهای ایتالیا و جمهوری چک در تدوین قانون آلودگی نوری و تعیین الزامات کمی و کیفی بسیار موفق بوده اند. روندی که در کشور ایتالیا برای تصویب قانون مربوط به آلودگی نوری طی گردید، به عنوان یک روند موفق در جهان تلقی می شود، بطوریکه سایر کشورهای جهان که تصمیم داشتند تا درخصوص تدوین و اجرای این قوانین و دستورالعمل ها گام بردارند، از روش این کشور تبعیت نمودند. سیر تصویب این قانون به شرح زیر می باشد:
– برگزاری اولین گردهمایی علمی بین المللی در ارتباط با آلودگی نوری در سال 1995 با موضوع “آلودگی نوری: ابعاد و احتمال وقوع”.
– تصویب قانون محلی ناحیه لومباردی در سال 1997 مبنی بر لزوم ULOR کمتر از 3 درصد.
– تهیه پروپوزال کامل قانون آلودگی نوری و جمع آوری 25000 امضاء جهت تصویب آن در کل کشور.
– تصویب قانون برای 4 منطقه با ULOR کمتر از 3 درصد و برای منطقه لومباردی با ULOR صفر.
در شکل زیر، عکس ماهواره ای از کشور ایتالیا در سال 1971 و 1995 و پیش بینی آن در سال 2025 با اجرای این قانون دیده می شود.

چند بند از این قانون که بیانگر وظایف اقشار و گروه های مختلف می باشد به شرح زیر است:
– سیستمهای روشنایی باید به وسیله سیستمهایی که قابلیت کم کردن میزان تابش نور را پس از ساعات خاموشی شبانه دارند پشتیبانی شوند.
– سیستمهای روشنایی باید مجهز به لامپهایی با حداکثر بازده با توجه به فناوری روز باشند.
–  مقامات دولتی باید ترویج کننده اصولی باشند که در این قانون به آنها اشاره شده است و اولین کسانی هستند که کاربرد صحیح این قوانین را کنترل خواهند نمود.
– نصب کنندگان وسایل روشنایی تنها مجاز به نصب وسایلی هستند که روی آن قید شده باشد: “مطابق با قوانین مقابله با آلودگی نوری با مصرف حداقل انرژی منطبق با قانون منطقه لومباردی”.
– همه سیستمهای روشنایی محیطهای بیرونی اعم از خصوصی و عمومی، در فاز طراحی یا قرارداد باید مطابق قوانین ضد آلودگی نور و با در نظر گرفتن ملاحظات مصرف انرژی و میزان شدت نور صفر کاندلا بر کیلو لومن در زاویه 90 درجه و بیش از ان ساخته شوند. این بند از قانون موجب می شود تا هرگونه تابش نور به بالاتر از سطح افقی منبع نور ممنوع باشد.
– سیستمهای روشنایی باید طوری ساخته شوند تا میزان درخشندگی نواحی روشن شده توسط آنها از حداقل میزان درخشندگی مشخص شده بوسیله قوانین امنیتی منطقه بیشتر نباشد.
– سیستمهای روشنایی باید به وسیله سیستمهایی که قابلیت کاهش میزان انتشار نور را پس از ساعات خاموشی شبانه دارند پشتیبانی شوند.
– در اطراف نواحی رصد منجمین از تاریخ اجرایی شدن این قانون، علاوه بر مواردی که در سایر نواحی باید رعایت شود، باید ظرف مدت 4 سال کلیه سیستمهای روشناییقبلی نیز از طریق تعویض چراغها یا پوشش دادن آنها مطابق شرایط مذکور گردند.
– شهرداران باید در طول مدت سه سال از اجرایی شدن قانون فوق طرحهایی ارائه کنند تا نصب همه سیستمهای جدید مطابق آن انجام شود.
– نصب همه سیستمهای جدید دارای بخشهای روشنایی شامل سیستمهای با منظور تبلیغاتی و غیره تنها پس از تایید و تصویب دفاتر مهندسی مبنی بر مطابقت آنها با اصول مقابله با آلودگی نوری انجام گیرد.
– تمامی طراحان و تولیدکنندگان وسایل روشنایی تنها مجاز به نصب وسایلی هستند که بر روی برچسب آنها قید شده باشد که مطابق قوانین مقابله با آلودگی نوری و با مصرف حداقل انرژی و منطبق با قانون منطقه لومباردی می باشد.
– سازندگان، واردکنندگان و تهیه کنندگان باید در برگه مشخصات فنی محصول خود گواهی تطبیق محصول با قانون لومباردی و نتایج اندازه گیری های فتومتریک محصول را اضافه کنند.
همانگونه که اشاره شد، کشور جمهوری چک نیز با تصویب قانون حمایت از جو زمین که بخشی از آن شامل قوانین مربوط به آلودگی نور است، در سال 2002 تجربه موفقی را آغاز نمود. متن این قانون و جزئیات فعالیتهای آن کشور در گزارش فصل ششم این مجموعه موجود می باشد.

نتیجه گیری و پیشنهاد:
برای تدوین قانون مبارزه با آلودگی نوری در کشور، روند زیر پیشنهاد می گردد:
1. برگزاری سمینار یا سمینارهایی در رابطه با لزوم کاهش آلودگی نوری با حضور عوامل تاثیرگذار، مسئولان و ذینفعان.
شایان ذکر است که نخستین سمینار کاهش آلودگی نوری در اسفندماه 1389 توسط سازمان بهره وری انرژی ایران با مطالب زیر برگزار گردید:
– مدیریت محیط زیست.
– کاهش آلودگی نوری در آسمان رصدخانه جزایر قناری.
– آلودگی نوری – علل و اثرات.
– آلودگی نوری برآمده از چراغ ها و طراحی روشنایی در فضاهای سرپوشیده و سرباز.
– استانداردهای آلودگی نوری.
– مبانی روشنایی و تجهیزات اندازه گیری.
– بررسی قوانین و مقررات آلودگی نوری در سایر کشورهای جهان.
پیشنهاد می گردد این سمینارها به صورت سلسله وار به منظور ایجاد حساسیت در مورد مبحث آلودگی نوری در کشور برگزار گردند.
2. تصویب یک دستورالعمل ساده مبنی بر عدم استفاده و خرید چراغهایی با میزان آلودگی نوری زیاد:
پیشنهاد می شود مطابق برچسب و معیاری که در فصل آینده این گزارش طراحی می شود، دستورالعملی برای شرکت های تابعه وزارت نیرو، وزارت راه و ترابری، شهرداری ها و تولیدکنندگان چراغ تدوین و ابلاغ شود.
3. تهیه پروپوزال کامل قانون کاهش آلودگی نوری:
پیشنهاد می شود که متن کامل این قانون توسط سازمان بهره وری انرژی ایران تهیه گردد. این قانون می تواند ترجمه بخش عمده ای از قانون تدوین شده  در کشور ایتالیا باشد.
4. ارسال پیش نویس قانون تدوین شده به هیئت وزیران و پیشنهاد آن بصورت لایحه به صحن مجلس شورای اسلامی.
5. تصویب و اجرای قانون مذکور در 5 شهر کلان کشور توسط مجلس شورای اسلامی.
6. تصویب و اجرای قانون مذکور در کل کشور درصورت اخذ نتایج مطلوب بند فوق حداقل دو سال پس از اجرای بند 5

منبع: Faranoor.com